Tarihi Durumu
Beldemizin kuruluşu kesin olarak bilinmemekle beraber 350-400 yıl önce kurulduğu tahmin edilmektedir. Beldemiz halkı genelde dağ keçili yörüklerden oluşmaktadır.
Halkımızın oluşumu; atalarımızın anlattıklarına göre Horzum yörüklerinden birkaç ailenin yerleşmesi ile köyün şimdiki beldemizin çekirdeği oluşmuştur.
Yaka Beldesi 1945 yılına kadar Isparta İli Keçiborlu kazasına bağlı iken, 1945 yılında Başmakçı Bucak olunca Afyon İli Dinar İlçesine; 1959 yılında Dazkırı'nın ilçe olması ile Dazkırı ilçesine; 10.06.1987 tarihinde Başmakçı ilçe olunca da Yaka köyü olarak Başmakçı ilçesine bağlanmıştır.
Yaka beldesi köy iken, 1997 nüfus sayımında 2556 olması nedeniyle, 30.12.1998/23570 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 98/50323 nolu karar ile belde olmuştur.
Coğrafi Durumu
Yaka Beldesi Başmakçı İlçesinin güneydoğusunda Söğüt dağlarının eteğinde, doğuda Ovacık Köyü, güneydoğuda Çığrı, güneybatıda Yassıören, kuzeybatıda ise Başmakçı , kuzeyde Akkoyunlu ve Sarıköy, kuzeydoğuda Aşağı Beltarla ve Yukarı Beltarla köyleri ile çevrilmiştir.
Yaka beldesinin rakımı 900 metredir. Doğusu Çamlık Fidanlık ve Ardıç ormanları, batısı ise sulak ova ve bahçelerle çevrilmiştir. Beldede narenciye hariç her türlü sebze ve meyve yetiştirilmektedir. Hububat az miktarda yetiştirilmektedir.
Ekonomik Durum
Beldemizde ekonomi tarıma dayalıdır. Genelde sebze ve meyve üretimi yapılmaktadır. Halıcılık, gülcülük ve hayvancılık yapılmaktadır. Daha çok sığır ve keçi beslenmektedir. Beldemizde arazinin % 80'i sulak arazidir. Çok miktarda kavak yetiştirilmektedir. Hayvancılık için yeterli mera yoktur. Beldemizde narenciye dışında her türlü meyve yetiştirilmektedir. Vişne, Kiraz, Erik, Elma, Haşhaş, Gül çiçeği, Arpa, Buğday, Şeker Pancarı halkımızın elde ettiği belli başlı ürünlerdir.
Sosyal Hayat ve Turizm
Beldemizde genelde tek veya iki katlı avlulu ahşap evler mevcuttur. Bir kaç yıldır betonerme ve bahçeli ev tipleri yapılmaktadır. Beldemizde tüm yerleşim alanlarında elektrik, telefon, su ve kanalizasyon şebekesi mevcuttur. Beldemizde kaloriferli camimiz vardır. Çok amaçlı köy konağı olarak yapılan binanın üzerine belediye binası yapılmış ve hizmete girmiştir.
Halkın yaptığı sağlık ocağı hizmetlerine devam etmektedir. Belediyemizde anons sistemi vardır. Beldemize 40 adet çöp konteynırları yaptırılarak ilçe belediyemizin yardımıyla çöplerimiz toplanmaktadır.
KÖYLERİMİZ
Köylerin kuruluşlarında suyun, orman ve yeryüzü şekillerinin, yol kavşaklarının, arazi yapısının geniş ölçüde etkisi vardır. Başmakçı İlçesi’nde köyler vadilere, ovalara, yamaçlara serpilmiştir.
Afyon İlinin en uzak ilçelerinden biri olan Başmakçı'ya gidebilmek için ana yollardan iki seçenek vardır. Bunlardan biri Dinar üzerinden, diğeri ise Dazkırı üzerindendir.
Başmakçı ilçesinin 13 köyü ve Yaka adında bir beldesi vardır. Bu köyler, Akkoyunlu, Sarıköy, Aşağı Beltarla, Yukarı Beltarla, Ovacık, Ekinlik, Çığrı, Yassıören, Akpınar, Akkeçili, Küllüce, Hırka ve Çevlik köyleridir.Dinar üzerindnen ilçemize doğru yol aldığımızda sağ tarafta Çevlik Köyü (Tepeköy) sol tarafta ise Akkoyunlu köyleri vardır.
Çevlik (Tepeköy) Başmakçı merkezine 10 km.dir. Nüfusu 200 olup okulu, camisi vardır. Suyu, şebeke suyu olup şu anda yeterlidir. Yolları asfalt olup öğrenciler Başmakçı Merkezindeki İlköğretim okullarına taşınmaktadır. Köy camisinin İmam-Hatibi vardır. Çevlik Köyü, her yıl göç vermekte olup, bunun önlenebilmesi için çevre köylere olduğu gibi, vişne ve bunun yanında gül (kıraçgülü) ile desteklenmesi faydalı olacaktır.
Hırka köyü
Hırka köyünden sonra karşımıza Küllüce köyü çıkmaktadır. 55 hane ve 216 nüfusa sahip olan Küllüce Köyü'nün öğrencileri taşımalı olarak Akkeçili köyüne gitmektedirler. İçme suyu olan köyün camisi, İmam evi ve köy binası vardır. Köy binasında muhtarlık odası, halı ve kilim atelyesi vardır. Sağlık evi için 2001 yılı içinde müracaat yapılmıştır. Ayrıca Toprak-Su Kooperatifi de bulunmaktadır.
Küllüce köyünden sonra, yumurta çiftliklerinin bol olduğu bir köy olan, Akkeçili köyü gelmektedir. Akkeçili Köyü, Hırka ve Küllüce köyünden gelen taşımalı eğitimin bir arada yapıldığı bir köydür. İlçeye uzaklığı 6 km olup, yolu asfalttır.
Akkeçili Köyünden ayrılıp, Başmakçı'ya doğru giderken, Başyem Fabrikası ile karşılaşırsınız. Buradan yol ikiye ayrılır. Sağ taraf Dazkırı istikametine, sol taraf ise Başmakçı'ya doğru gitmektedir.
Dinar üzerinden gelirken, sol taraftaki ilk köy olan Akkoyunlu Başmakçı'’ya 5 km. mesafede olup 35 hanede 350 nüfus yaşamaktadır. Köyün yolu asfalttır. Köyde bir cami olup, İmam-Hatibi de vardır. İçme suyu olan köyde yaşayanlar çiftçilikle geçimlerini sağlamaktadırlar. Toprak-Su Kooperatifi kurulmasına rağmen faaliyeti yoktur.
Akkoyunlu'dan yukarıya doğru çıkarken karşımıza çıkan ilk yerleşim birimi olan Sarıköy Aşağıbeltarla Köyü, ilçe merkezine 7 km. uzaklıkta olup, yolu asfalttır. Köyün nüfusu 400 olup 90 hane yaşamaktadır. Köyün başlıca geçim kaynağı tarım, halı, gül ve hayvancılıktır. Köyde bir ilköğretim okulu, bir cami bir köy konağı, bir sulama koopetafi, telefon ve içme suyu mevcuttur.
Yukarıbeltarla Köyü, ilçe merkezine 22 km uzaklıkta olan bir dağ köyüdür. Köy dört mahalle 124 hane ve 490 nüfusu vardır. Söğüt dağının eteğine kurulmuş bir yörük köyüdür. Yolu 2001 yılında asfaltlanmıştır. Sadece Ovacık ile Yukarı beltarla arasında 4 km.lik bir bağlantı yolu kalmıştır. Kaymakamlığın 500 milyon yardımı ile 4500 metre karelik yeni mezarlık çevrilmiştir. Köyde iki ilköğretim okulu ve iki cami bulunmakta olup, bir camisinde din görevli vardır. Köyde üç fakir kişiye onar adet damızlık koyun verilmiş olup, bir kişiye de halı tezgahı ve ip verilerek geçimlerine katkıda bulunulmuştur. Yukarı beltarla Orman köyü olduğundan, arazi yoktur, Dereköyün sular altında kalmasından sonra devletin organizasyonuyla yamaçta yeni bir köy oluşturulmuş, halk oraya yerleştirilmiştir. Köyün kuzeyinde Kuruçeşme, doğusunda Hacı mercan, güneydoğusunda Fevziye ve batısında İlmiye Köyü bulunmaktadır. Dağ köyüdür. Geçim kaynağı orman ürünleri ve meyveciliktir.
Ovacık, birbirlerine çok yakın iki köy olup, ilçeye uzaklıkları yaklaşık 2km’dir. Köylerin yolu asfalttır. Yamaç köyleridir. Geçim kaynağı meyvecilik ve orman ürünleridir.
Ovacık'tan sonra karşımıza gelen ve Afyon'un da son köyü olan Çığrı Köyü orman içinde kırsal bir köydür. 317 hane olup, 2400 nüfusa sahiptir. Köyde ikamet eden 1200 kişi, 1250 kişi de Denizli, Burdur, Isparta ve Antalya gibi şehirlerde oturmaktadırlar.
Köyde ilköğretim okulu vardır. Yukarı beltarla ve Ovacık köylerinden öğrenciler köyde bulunan ilköğretim okuluna taşınmaktadır. Tüm öğrenci sayısı 215, öğretmen sayısı da 11 dir. Köyün girişi ile çıkışı arasında 6 km. lik bir mesafe vardır. Köyde iki cami bulunmakta olup ikisi de minarelidir. Minareler 2000 yılı içinde yapılmıştır. Köyde sağlık ocağı bulunmakta ve bir ebe hizmet vermektedir. Köyde içme suyu vardır. Elektrik parası çok geldiğinden orman içinde yaptırılan depoya 1653 m uzunluğundaki Ardıç suyunun kanalını köylüler kazmışlar, köy hizmetlerinden borusu da alındığı halde henüz faaliyete geçmemiştir. Köy Aşağı, Orta ve Yukarı Mahalle olmak üzere üç köyden oluşmaktadır. 3 kahvesi ve 4 bakkal dükkanı vardır. Köyde süt kooperatifi olup günlük 2 ton süt toplanıp Pınar Sütün toplama merkezi olan Denizli Çardak ilçesine teslim edilmektedir.’ Çığrı köyünden günlük üç araba işçi çevre il ve ilçelere işçi taşımaktadır. Bunlardan 70 kişi iki arabayla Burdur Kot Fabrikasına, bir araba da Dazkırı'daki dikim yerine gitmektedir.
Başmakçı ilçesine 5 km. mesafede olan Yassıören Köyü, 100 hane olup 400 nüfusa sahiptir. Köyde toprak ve sul bol olduğundan tarım ve hayvancılıkla iştigal edenlerin sayısı yüksektir. Toprak Su kooperatifine ait 4 adet kuyu vardır. Köyün bir camisi olup İmam-Hatip tayini yapılmıştır. 5 sınıflı ilköğretim okulu vardır. İki öğretmen görev yapmaktadır. Elektrik, şebeke suyu ve telefon vardır. 2001 yılı içerisinde köy konağının su basmanı yapılmıştır. Dağdan gelen içme suyunun köy hizmetlerince su yatağı tesviye edilmiş olup 2002 yılı içerisinde boruları döşenecektir.
