ÇARSI CAMİİ
1750 seneleri arasinda yapilmis, dogu kuzey köşesinde minaresiyle birlikte bulunan eski cami 1902 tarihinde yikilip ayni tarihte yenisi yapilarak haliyle muhafaza edilmektedir. Bati kuzey köşesinde bir minaresiyle ibadete açik bulunmaktadir. 1965 - 1966 yillarinda Evkaf Umum Müdürlügü tarafindan tavan ve tabani yenilenmiştir.
Cami taş ve yigma olarak inşa edilmiştir. Iç kisminin tavaninda ahşap bir kubbesi ile kuzey kisminda umumi giriş cümle kapisi, sag ve sol taraflarinda üçer kubbe (Tas kemerlerà yapilmistir. Minaresi tugladan olup, tek şerefelidir. Cami avlusu 1060m², yalniz cami 500m² dir. Avlusunda büyük bir şadirvani mevcut olup, ayni zamanda caminin bati duvarina rabtedilmiş muhafaza altinda musluklari vardir.
ESKİ KAÇERLİ MAHALLESİ CAMİİ
1800 seneleri arasinda yapilmis olup, eskili sebebiyle 1944 - 1945 senelerinde yiklilarak yerine bugünkü camii inşa edilmistir. Minaresi tugladan olup tek şerefelidir. Cami ile avlusunda 220m², cami 160m² dir. Şadirvani yoktur
İNKILAP İLKOKULU kulumuz binası ilçe Kaymakamı olan NURİ BEY’in önderliğinde ilçe halkının kat-kıları ile 1902 yılında temeli atılmış üç yıl sonra inşaat bitirilerek eğitime hazır hale getirilmiştir. Binanın yapısında kullanılan ilçemiz Demircili köyü yakınlarından getirilen beyaz taş-lar özel usta çekiçleriyle işlenmiş pencere ve köşelere konmak üzere hazırlanarak diğer bölümleri taş ve tuğla ile yapılmış ahşap bir Osmanlı mimari tarzda yapılmıştır. İlçede en eski okul olma özelliğine sahiptir. 1905 yılında öğretimine başlayan binanın adı ilk olarak NUMUNE mektebi daha sonra MILLI-ZAFER adı altında Cumhuriyet dönemine kadar bu isim altında görev yapmıştır. Cumhuriyet’ten sonra adı İNKILAP İLKOKULU olarak bu zamana gelmiştir.
Okulumuz binası zemin katla beraber üç katlıdır. Zemin kat eskiden beslenme,iş yapma yeri olarak diğer katları dershane olarak kullanılmıştır. 1948 yılına kadar bina ilkokula hizmet etmiş bu yılda ikinci katında ilçemizin ilk ORTAOKULU açılmıştır. 1962 yılında ortaokul kendi binasına taşınınca bina tamamen ilkokul olarak görev yapmaktadır. Bu tarihi eğitim yuvamız birçok ilçe halkımız tarafından ESKİ OKUL olarak ta bilinmek-tedir. Yapılışından bu zamana kadar kucağında birçok bilim adamı,subay, doktor,öğretmen, hakim,mühendis,müdür,avukat yetiştirmiş ve bunları milletinin hizmetine vermiş onlarla hala gurur duymaktadır. Şu anda 1 Müdür V. 1 Müdür Yrd. 5 Sınıf Öğretmeni, 3 Branş Ögretmeni, 1 hizmetlisi ve 270 öğrencisi ile bu kutsal görevine ATATÜRK İLKE VE iNKILAPLARI doğrultusunda devam etmektedir.1997-1998 öğretim yılında başlayan 8 yıllık eğitimle birlikte okulumuz İNKILAP İLKÖĞRETİM OKULU olarak eğitim ve öğretime devam etmektedir. 1999-2000 öğretim yılı bilgi yarışmasında ilçemiz ve ilçeler arası 1.lik Afyon ili 3.sü olmuştur. 2000-2001 öğretim yılı bilgi yarışmasında ilçemizde 2. olmuşlardır. 2001-2002 öğretim yılında kızlar BASKETBOL İL Birincisi ve Bölge 4.sü olmuştur. 2000-2001 öğretim yılından itibaren teknolojik gelişmelere uyum sağlamaya çalışılmış. Karnet.net sitesinde öğrenci ve velilere 24 saat öğrenci notları devamsızlığı öğrencinin sınıf,okul ilçe,il ve Türkiye genelinde başarı sıralaması, öğretmenlerin öğrencilerle ilgili görüşlerinin yer verildiği tam güvenli öğrencilerin her birine ait özel şifre ile girilebildiği sitede hizmet vermektedir. Öğrenci şifreleri okul idaresi tarafından verilmekte ve gerek duyulduğunda değiştirilmektedir. Okulumuzun Ön cephesi Yaz ay’ında araçlarını okulumuza PARK eden gurbetçi hemşerilerimizin ve İşçi ücretinin tamamını ismini vermek istemeyen Belçika (Gent) te kalan Bir hemşerimiz karşılamıştır. Okulda şu an celoron bir adet bilgisayar bulunmakta bunun ile hem yukarda sayılan hizmet hem de okul maaş,öğrenci işleri idari yazışmalar yapılmaktadır.
ESKİ HAMAM
Eski Roma hamamlarinda oldugu gubu bir Apotyderium (soyunma kismi) Tepidarium (illiklik kismi) ve Camliderium (cehennemlik kismi) kisimlarindan olusmaktadir. Soyunma kismi düz dsam ile örtülürdür ve bu kisimda gerekli hazirliklarin yapilmasi için sonradan yapilmis bölmeler vardir. Iliklik kismina bir kapi ile deçilir. Bu kisimda üzeri küçük pencereli olan bir kubbe ile örtülüdür. Bu kisim kare planlidir. Karşiklikli iki tane halvet yikanilan yer almaktadir. Bu kisimda birde hela bulunmaktadir. Cehennemlik kismina da buradan bir kapi ile geçilir. (devami sonra)
AMORIUM
Amorium antik kenti bugün Afyon ilinin Emirdağ ilçesine bağlı Hisarköy’de bulunmaktadır. Amorium, kenti içine alan höyükle birlikte (M.Ö.3 bin) Erken Bronz Çagı’ndan itibaren Hititlerin ve Friglerin iskan ettiği alanlar arasında bulunmuştur. Anadolu’nun erken tarihinde kentin ne önemde olduğu bilinmemektedir.Kentten bahsedilen ilk antik kaynak Roma imparatoru Augustus zamanında yaşamış olan Strabon’un eseridir.
Bu şehir, Geç Hellenistik dönemden (M.Ö. 2-1.yy)Roma imparatoru Carracalla’ya kadar olan 300 yıldan fazla bir süre kendi adına para bastırmıştır. Roma döneminde (M.S. 3-1.yy) küçük bir kent olan Amorium Geç Antik Dönemde hızla önem kazanmıştır. Bizans döneminde şehrin iyice önemi artmış ve imparatoluğun başlıca şehirlerinden biri haline gelmiştir. Kentteki pek çok yapılaşma faliyeti de bu dönemde görülmüştür.
Bizans imparatoru olan Zenon döneminde (M.S. 474-491) surlar da dahil olmak üzere kentteki önemli yapılar oluşturulmuştur. M.S. 7.yy’da kent, başkent Constatinople’den güneye Suriye’ye doğru giden üzerinde yer alması ile idari, askeri ve dini açıdan önemli bir yere gelir. M.S. 7-9.yy arasında kent devamlı Arap akınlarına hedef olur ve büyük zarar görür. Ancak kent daha sonra Bizanslılar tarafından hızla iskan edilir. Şimdiki Hisarköy ise 1892’de kurulmuştur.
M.S.10-11.yy’da kentte biraz canlanma görülmüşse de asla eski önemine kavuşamaz. 1071 Malazgirt Savaşından sonra Bizanslıları yenen Selçuklular kente yerleşmişlerdir. Kent daha sonra Osmanlı hakimiyetine geçmiştir. Ancak her iki dönemde de kent bir varlık gösterememiştir.
Antik kentteki eski yerleşim Aşağı ve Yukarı kent olmak üzere iki kısımdadır. Bugünkü köyün kuzey tarafındaki höyüğün oluşturduğu kısımda, kentin çekirdeği Yukarı Kent yer alır. Höyüğün çevresinde izleri görünen bir surla Yukarı Kent tamamen çevrilidir. Duvarlar, kare planlı, çıkıntılı çok sayıda kule ile desteklenmiştir ve pek çok da kapısı bulunmaktadır. Höyüğün kuzeydoğu ve güneybatı uçlarında Yukarı Kent surları Aşağı Kent ile birleştirilmiştir. Bugünkü köy ve Bizans yerleşimi Yukarı Kentin kuzeyinde bulunurken, Roma döneminde kuzeye doğru geniş bir arazide antik yerleşim olduğu saptanmıştır. Amorium’daki Roma dönemi buluntuları şimdilik yalnızca yüzey buluntularından, mimari yapı elemanları ve yazıtlardan oluşmaktadır. Amorium’da özellikle ‘Frig Tipi’ olarak bilinen Roma dönemi mezar taşları bulunmaktadır. Ayrıca burada mezar taşlarının çok sayıda olmasına bakılarak kentin nekropolünün de oldukça büyük ve geniş olduğu düşünülmektedir.
Amorium’da kazı çalışmaları 1988 yılında Profesör R.M. Harrison tarafından başlatılmış, 1993’ten itibaren de Dr. Christopher Lightfoot tarafından devam ettirilmiştir. Şu anda kazı çalışmaları; Aşağı Kent Surları, Büyük Yapı Kompleksi, Aşağı Kent Kilisesi ve Yukarı Kentte devam etmektedir.
1. Aşağı Kent Surları :
Şu an Aşağı Kenti çevreleyen surların Zenon dönemine ait olduğu düşünülmekedir. Ancak bu düşünce henüz arkeolojik kanıtlarla desteklenmemiştir. Ancak, elde edilen buluntular ve onların düzgünlüğü bu yapının imparatorluk tarafından barış zamanı yaptırıldığını düşündürmektedir. Kazı esnasında yangın ve tahribat izlerine rastlanmıştır. Buradaki üçgen kulenin içinde bir imparator Theofilos (M.S. 829-842) sikkesi bulunmuştur. Ayrıca 1990 sezonunda X.Konstantinos Dukas (M.S. 1059-1067) ve IV. Romanos Diogenes (M.S. 1068-1071) zamanına tarihlenen 1 altın 22 bronz sikkeden oluşan ufak bir define bulunmuştur.
2. Büyük Yapı Kompleksi :
Bu kompleks, Aşağı Kentin güney kısmında surlar ile köyün dış hatları arasındaki mesafenin hemen hemen ortasında yer alır. Binanın fonksiyonu şimdilik bilinmemektedir. Ancak mermer sütunlar ile süslenmesi ve geniş bir alanı kaplaması yüzünden önemli bir yapı olduğu düşünülmektedir. Bina, büyük bir olasılıkla surlarla aynı zamanda geç 5.yy’da inşa edilmiştir. Bu tarihlendirme binada bulunan seramiklerin kronolojisi ile de desteklenmektedir. Binanın ilk evresi yangınla son bulmuş ve kalıntıları daha geç dönemde tekrar kullanılmıştır.
3. Aşağı Kent Kilisesi :
Bu bina şu anda Amorium’daki en önemli yapı konumundadır. Kilise üç inşa evresinde tamamlanmıştır. Kilisenin orijinal planı ortada nef ve iki yan kısmı ile basilika şeklindedir. Batı tarafında üç adet kapı ile girilen bir narteks bulunmaktadır; güney yan kısmına açılan kapının taşları gri ve kırmızı damarlı, söveleri oldukça sağlam ve ayaktadır. Ana nefin doğu kısmında çapı 8m.’ye yakın bir apsis yer alır. Apsis duvarının dış yüzü düzgün bir altıgenin üç kenarı şeklinde yapılmıştır. Apsis içinde papazların oturdukları yerden ayrılmış olarak, yarım elips şeklinde bir ‘synthronon’ bulunmaktadır. Synthronon’un önünde büyük ihtimalle sunak yer almaktaydı. İkinci evrede çatıda ve kilisenin ana kısmının duvarlarında değişiklikler görülür. Duvardaki mermer kaplamanı çoğu sökülerek yerlerine freskler yapılmıştır. Üçüncü evrede ise nefi sınırlayan iki sıra sütun tamamen kaldırılmış ve yerlerine dört büyük paye, tahminen kubbe şeklinde inşa edilen çatıyı desteklemek için konulmuştur. Kilise zengin bir şekilde mermer, fresk ve mozaikler ile kaplıydı. Burada bulunan bazı mimari parçalar şimdi Afyon Müzesi’nde sergilenmektedir. 1991 yılında moloz içinde bulunan önemli Grekçe yazıt kilisenin 5.yy’da Saint Conon’a adandığını belgelemektedir.
4. Yukarı Kent :
Burada yapılan kazılarda bazı odalarda küçük sanayi işçiliğinin izleri bulunmuştur. Duvarlar genelde devşirme taşlardan yapılmış olup bunlardan Frig tipindeki Roma mezar taşları dikkat çeker. Benzer şekilde Yukarı Kent surları oldukça fazla Roma dönemi malzemesini devşirme olarak kullanmıştır. Şu ana kadar surlarda bir kapı, yanında onu destekleyen kule ve bir kısım duvar açığa çıkartılmıştır.
Şimdiye kadar kentte daha çok Bizans eserleri tanınabilmiştir. Bizanslılar kenti öylesine yeniden organize edip kurmuşlar ki, Roma veya daha erken çağlara ait çok az şey tanınabilir durumda kalmıştır.
